W muzyce – jak w każdej specjalistycznej dziedzinie – istnieją słowa i określenia, które bardzo często stwarzają problemy ze zrozumieniem ich prawidłowego znaczenia. Proponujemy czytelnikom wspólną zabawę polegającą na odgadnięciu właściwego znaczenia danego słowa (tylko jedna z czterech odpowiedzi jest poprawna). Niekoniecznie trzeba bawić się samemu. Np. nauczyciele mogą zrobić ten test uczniom, a uczniowie sprawdzić nauczycieli (ciekawe, czy pedagodzy znają znaczenie słowa “debile” lub “diapente”?). W tym numerze sprawdzamy znajomość określeń zaczynających się na literę “d”. Prawidłowe odpowiedzi znajdziecie poniżej.
1. D
a) nazwa III st. skali diatonicznej rozpoczynającej się od dźwięku “c”
b) skrót od “da capo”
c) symbol dominanty
d) znany jedynie z inicjału kompozytor – gitarzysta żyjący w tworzący na przełomie XV i XVI w.
2. Daina
a) litewska i łotewska nazwa pieśni ludowej; pierwsze zapisy litewskich dain pochodzą z 1745 r.
b) w mitologii rzymskiej – jedna z trzech syren – jej boski głos sprowadzał na skały zbłąkane statki
c) ur. w 1933 r, zm. 1987 r. – francuska piosenkarka pochodzenia włoskiego; w roku 1956 piosenka “bambino” w jej wykonaniu zdobyła światową popularność
d) nazwa japońskiej manufaktury produkującej gitary założonej w Tokio przez lutnika Osake Dai Na
3. Debile
a) wł. niezbyt głośno
b) wł. niezbyt szybko
c) wł. słabo
d) określenie utworu dla początkujących o wyjątkowo prostej budowie
4. Diabolus in musica
a) symboliczna nazwa trytonu tzn. kwarty zwiększonej lub kwinty zmniejszonej (interwał ten do XIX w. uważany był za nieprawidłowy)
b) tytuł opery włoskiej “Szatańska muzyka” – ostatniego (niedokończonego) dzieła Pucciniego
c) inne określenie średniowiecznej muzyki świeckiej
d) żartobliwe określenie fragmentu utworu szczególnie trudnego technicznie
5. Diapente
a) nazwa dysonansu stosowana w greckiej teorii muzyki (w odróżnieniu od “symphonia – konsonans”)
b) nazwa kwinty stosowana w greckiej teorii muzyki
c) imię matki Apolla – bożka opiekującego się artystami
d) XVII w. kompozycja, w której tekst w całości lub we fragmentach pomyślany był jako zestawienie pytań i odpowiedzi (rodzaj dialogowania)
6. Diesis
a) inaczej półton – najmniejszy interwał systemu dźwiękowego równomiernie temperowanego; stanowi 1/12 część oktawy
b) nazwa podwyższonego o 2 półtony dźwięku d
c) diesis (irae) – rymowana sekwencja napisana na przełomie XII i XIII w.; od czasu reformy trydenckiej śpiewana jest w liturgii Kościoła rzym-kat. w mszach żałobnych
d) określenie stosowane w odniesieniu do imitacji wstecznej (rak)
7. Di nuovo
a) wł. określenie prapremiery jakiegoś dzieła
b) wł. określenie nakazujące powtórzenie utworu lub jego części
c) zaaranżowanie utworu na inny skład instrumentalny
d) Alessandro di Nuovo – flamandzki gitarzysta hiszpańskiego pochodzenia. W roku 1998 nazwisko jego, ze względu na ilość nagranych płyt, umieszczono w Księdze Rekordów Guinessa
8. Dolce
a) tytuł ostatniego musicalu J. Stokłosy negującego konsumpcyjny stosunek do życia
b) określenie dźwięku – dolnego C
c) wł. boleśnie, żałobnie
d) wł. słodko, delikatnie
9. Domra
a) staropolska nazwa śpiewnika domowego
b) 3 część nabożeństwa prawosławnego
c) litewska pieśń śpiewana na spółgłosce “m”
d) kozacki ludowy instrument muzyczny z grupy chordofonów szarpanych; obecnie domra budowana jest w 2 odmianach: 3 i 4 strunowej w różnych wielkościach (od piccolo do kontrabasowej)
10. Duodecyma
a) interwał powstały przez rozszerzenie kwinty o oktawę
b) DuoDeCyma – założony w 1995 r. zespół 2 gitarzystów (braci de Cyma)
c) nazwa instrumentu klawiszowego o podwójnej klawiaturze
d) określenie wskazujące na grubość strun
Odpowiedzi:
1. c; 2. a; 3. c; 4. a; 5. b; 6. a; 7. b; 8. d; 9. d; 10. a
